I. Dünya Savaşıyla İlgili Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri

Şimdi bu ülkelerde yer alan şehitliklerimizi ele almaya çalışalım.

1. Almanya

1.1. Berlin Türk Şehitliği

2. Azerbaycan

2.1. Bakü Türk Şehitliği

2.2. Fatmayı Türk Şehitliği

2.3. Gobustan Türk Şehitliği

2.4. Göyçay Türk Şehitliği

2.5. Maştaga Türk Şehitliği

2.7. Nahçivan Türk Şehitliği

2.8. Şalyan Türk Şehitliği

3. Bulgaristan

3.1. Varna Türk Şehitliği

4. Çek Cumhuriyeti

4.1.Hodonin Türk Şehitliği

4.2.  Pardubice Türk Şehitliği

4.3. Valasske Mezirici Türk Şehitliği

5. Fransa

5.1. Çanakkale (Carcassone) Türk Şehitliği

6. Hindistan

6.1. Bellary Türk Şehitliği

6.2. Sümerpur Türk Şehitliği

7. Irak

7.1. Bağdat Türk Şehitliği

7.2. Kut Türk Şehitliği

8. İngiltere

8.1. Man Ada’sı Türk Şehitliği

9. İran

9.1. Selmas Türk Şehitliği

10. İsrail – Filistin – Ürdün – Lübnan

10.1. Ramle Türk Şehitliği

10.2. Beer Sheva (Birüssebi) Türk Şehitliği

10.3. Gazze Türk Şehitliği

10.4. Zeytindağı Türk Şehitliği (Kudüs Şehitliği)

10.5. Hint – Türk Harp Mezarlığı

10.6. Tul Karem Türk Şehitliği

11.1. Haparanda Türk Şehitliği

12. Kıbrıs

12.1. Çanakkale Türk Şehitliği

13. Macaristan

13.1. Budapeşte Türk Şehitliği

14. Malta

14.1. Malta Türk Şehitliği

15. Mısır

15.1. Kahire Türk Şehitliği

15.2. İskenderiye Türk Şehitliği

16. Myanmar

16.1. Thayetmo Türk Şehitliği

16.2. Meikhtila Türk Şehitliği

17. Polonya

17.1. Krakow Türk Şehitliği

18.1. Braila Türk Şehitliği

18.2 Bükreş Türk Şehitliği 

18.3. Slobozia Türk Şehitliği

19. Rusya

19.1. Krasnoyarsk Türk Şehitliği

20. Sırbistan

20.1. Belgrat Türk Şehitliği

21. Suriye

21.1. Katma Türk Şehitliği

22. Suudi Arabistan

22.1. Hicaz (Abha) Türk Şehitliği

23. Ukrayna

23.1. Gutisko Türk Şehitliği

23.2. Lopuşnya ve Verhnya Lıpıtsya Türk Şehitlikleri

23.3. Meçişçiv Türk Şehitliği

23.4. Pukiv Türk Şehitliği

23.5. Rohatin Türk Şehitliği

24. Ürdün

24.1. Salt Türk Şehitliği

25. Yemen

25.1. Yemen Türk Şehitliği

26. Yunanistan

26.1. Pire Türk Şehitliği

Sonuç

I. Dünya Savaşında toplam 375.000 askerimiz şehit, 202.000 askerimiz de esir düşmüştür. Bunlarla birlikte Mondros Mütarekesine kadar 400.000 yaralı, 240.000 hastalık sebebiyle ölüm, 35.000 alınan yaralar sonucu ölüm, 1.560.000 hasta, firar, kayıp vs sebeplerle yaklaşık 2.750.000 askerimizin savaş dışı kaldığı hesaplanmaktadır. Esir düşen askerlerimizin sayısı 202.000’dir.

En çok esir İngilizlere sonra Ruslara, Fransızlara, İtalyanlara, Rumenlere ve Yunanlılara düşmüştür.

İngilizler Hicaz -Asir- Yemen cephelerindeki esirlerimizi Mısır’daki kamplara; SinaFilistin-Suriye ve Irak cephelerinde esir olan askerlerimizi de önce Mısır’a sonra da büyük bölümünü Hindistan ve Burma’ya götürmüşlerdir.

Fransızlar da Türk esirleri önce Limni Adasına oradan Korsika Adasına sonra da bir kısmını Fransa’ya nakletmişlerdir. Bu bağlamda 1158 asker Fransa’daki çeşitli çalışma kamplarına götürülmüştür.

İtalyanlara ise Trablusgarp ve Bingazi cephelerinde toplam 44’ü subay ve 56’sı erbaş ve er olmak üzere 100 askerimiz esir düşmüştür.

Ruslarla yapılan savaşlarda toplam Türk kaybının 200.000’e yaklaştığı tahmin edilmektedir. Bunun 60.000-70.000’i esir, geri kalanı şehit ve yaralılardır. Esirlerimiz Azerbaycan, Moskova, Ukrayna, Astarhan ve Sibirya’ya götürülmüşlerdir.

Romanya cephesinde ise Türk askerlerinden 412’si şehit 500-600 kadarı Rumenlere esir düşmüştür. Esirlerin çoğu geri dönememişler ve esir kamplarında hayatlarını kaybetmişlerdir. Daha sonra hem savaş sırasında şehit düşen, hem de esir edilerek diğer ülkelere götürülen askerlerimiz için şehitlikler yapılmıştır.

Bu bağlamda 26 ülkede 54 Türk şehitliği bulunmaktadır. Bunlardan otuz altısı savaşın geçtiği bölgelerde, on sekizi de esir askerlerimizin götürüldükleri esir kamplarının olduğu yerlerdedir.