Türkiye ve Türk Dünyası, İlber Ortaylı

Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüz Yıllık Tarihi /Dakika 37:25 – 1:11:56

Türkiye ve Türk Dünyası. 

 

İlber Ortaylı: “Türk Dünyası Doğu ve Batı’nın Sentezidir” | ASYA’DA DEVLET BİRİKİMİ ÇALIŞTAYI

Ulusal Kanal

Konuşma metni

bu konu e Asya Dünyası konusu Tabii mühim ölçüde Türk Dünyasını

içine almaktadır Eee

tartışılmaması ve yetersizliği vardır daha geniş bir platformda daha geniş

görüşlerin daha geniş bilgi birikimlerinin ortaya konularak

tartışılmasına çok büyük faydalar görüyorum İnşallah konular yayıla yayıla

açıla açıla gider Bunun üzerinde Yani Türkler ve Türk

dünyası Türkler ve Doğu Dünyası ikinci bölümü meydana

getirecek şunun üzerinde durmak lazım bana verilen ve sual edilen konu Batı Doğu oryant

oksident meselesidir bu gibi kavramlarla Bizim bulunduğumuz İçinde

bulunduğumuz Dünya çok çetin bir şekilde ikiye

ayrılmıştır ikiye ayrılın taraftarlarının ve

üyelerinin bir tutarlı olmadığı da açıktır aralarındaki tutarlılık fevkalade

azdır istisnalar vardır o istisnalar maalesef

kaideleri iptal edecek kadar kuvvetlidir Bunlardan birisi dinlere

dayanır bu dinler yanlış kavramdır Çünkü bir tarafta Hristiyanlık

vardır öbür taraftaki ise tamamen İslami bir dünya

değildir Hristiyanların da yaşadığı kültürel kavramda örgülerinin kanav

larının yer aldığı asıl mühimi mühimi

önemlisi eskiden beri var olan Yahudiliğin devlet olarak ortaya

çıkması Ama kültür olarak bu Yahudilik kültürünün Yahudilik yaş

doğuda sadece İsrail devletiyle sınır sınırlandırılamayan eski

olduğudur bu kavramların Coğrafi olarak tasnifine geldiğimiz vakit Adam akıllı

bir karışık diiz karışıklık içine düşeriz İspanya’nın ve Fransa’nın ve

İtalya’nın yani Batı medeniyetinin neredeyse anası babası olarak gösterilen

ülkelerin burnunun dibindeki mağrip ve Libya

nedir doğu nereye kadar gider acaba içine Çin alır mı almaz

mı batıdan Anlaşılan nedir Batı acaba Rusya’yı da içine alır

mı almaz mı şurası bir gerçek Batı medeniyetinin

temel sorunlarını temel oluşumlarını temsil eden Rusya’nın matematikten

musikiyi muhteşem bir roman edebiyatına yani modern Batı kalıplarına giren

mesleklere sahip olmasına rağmen doğruluğu üzerinde çok ısrar eden bir

kültür tarihçileri grubu vardır ve bunlar siyaseten Rusya’yı her zaman için

asyal laştırmak dırlar içinde buldukları bazı

elemanları Yerine göre fazla İzam ederek abartarak

karşılarında başka bir devlet çıkartıyorlar böyle bir durumda bilhassa

toby’nin çok meşgul olduğu bu konuda

Rusların Batı kültüründeki yerlerine rağmen ne inançlarına

ne de dil gruplarına mensup oldukları dil grubuna itaat edilmediği dikkate

alınmadığı görülüyor çok daha enteresan bir şey

Batı medeniyeti kendisini Helen Hristiyan ve ikinci harften sonra çok

nefret ettikleri suçlu ve borçlu oldukları olaylar

Dolayısıyla jui de içine kattıkları görünmektedir yavaş yavaş bugünkü Batı medeniyetinin

kart viziti Bizim eski İstanbul’daki levanten zenginlerin kartvizitine

dönmektedir sonsuz tanımlamalar Helen Hristiyan ve Yahudi

Dünyası bunu Hammer İstanbul’a geldiği zaman ünlü

tarihçi Beyoğlu’ndaki

lövenhuk yeni üyelerinin de karşılarına aldıkları

Rusya’dan ve hatta bir ölçüde

Eee lübnan’dan ve hatta bir ölçüde İsrail’in

kendisinden ne kadar Avrupalı oldukları çok tartışılır bir mavyala mı acaba Daha

batılı ve daha hristiyandır yoksa bir Lübnanlı mı acaba moldava Batı

kültürüne girişi ve onu bugün kullanışı yla Lübnanlı aynı mıdır soru israilliye

gelince yahudiye kuvvetlenmek bugünkü Yunanistan’ın

batılı ne kadarıyla 18 asırda tasavvur edildiği kadar uyum

halindedir elhak bir sürü konularda Yunanistan batıya girmişse de bu acaba

Dışlanan Rusya kadar Dışlanan Lübnan kadar göze batıcı

mıdır şurası bir gerçektir coğrafya bakımından doğuyla batının ayrımları

üzerinde çok gülünç neticeler vardır üzerinde yaşadığımız

Anatolya Yunanca Doğu demektir yani Doğu dünyasından söz

ediyoruz gene İran’ın Horasan da Doğu demektir İran ki eski Farsça’da pahlavi

ve sasaniler devrindeki doğu kelimesinin horasanın kullanılış da kendi içinde

bile tutarsızdır Çünkü İran ülkeleri bugünkü Orta Asya’yı kapsamaktadır dar

dediğimiz Farsça konuşulmaktadır tacikler bu kültürün içindedir ve daha

da ilginci Hindistan’da Farsça en çok

kullanılan dillerin birincisi değilse de galiba ilk dördüne

girmektedir hatta çok ilginçtir ki nehrun kızı indra gandhi’nin farsçası

ziyaülhak tan daha güzel olduğunu iddia edenler olmuştur

o takdirde Horasan gibi bir tabirin İran kültürü içindeki tutarsızlığı ne kadar

Doğuyu ifade ediyorsa işte doğu batı tipi bölünmeler de Bunlara karşılık

gelir Eski dünya için Yunanistan’ın dışındaki dünya bir Barbar dünyasıdır

yani acayip dil konuşanlar Yoksa eski Yunanistan’ın bu

medeniyetleri küçümsediğini söyleyemeyiz Hatta herodot’un ünlü tarih kitabında ki

aslında bir tarih yazma özentisi içindeki bir büyük

seyahatnamedeki rejimin tartışması

sırasında yunanlının karşısında otes megabiz vesaire dört isim iranlının

savunduğu monarşi rejimi g

gelmektedir bir tükidides için Yunanlıları kapalı ama mükemmel bir

yunanlının dışındaki dünyaya kapalı ama mükemmel bir tarih eseri vardır Diğer

Yunanlılar için ise medeniyetin Yunanistan bugünkü Yunanistan kıtasıyla

sınırlı olmadığı çok açıktır daha öteye gelelim

Bugün bizim üzerinde durduğumuz konular Grek Hristiyan ve Yahudi

medeniyeti bu medeniyetin mebde baktığınız zaman karşımızda eski Mısır’ı

egiptus görürüz Mısır ibran bir kelimedir egiptus da Yunanca Mısırlılar kendi

ülkelerine Şem derler ve Şem kimya ilmini merkezidir o memleket kimya

ilmine ismini vermiştir palestine Filistin bundan daha

evveldir Yunanca Mısır’da bugünkü Avrupa’dan çok daha

evvel tanınmış ve kullanılmıştır bilhassa Helenistik

devrinde p devirde ptolemaioslar zamanında Firavun’un emriyle yani yeni

Halef diy dokun emriyle ibran cdan çeviriler yunancaya

yapılmaktadır batıdaki ve doğudaki medeniyetin

bilhassa Hristiyanlığın temel eserlerinin ilk önce ibran cdan

yunancaya yapılan bu Metin üzerinden gittiği ve tercümede hataların Bütün

Avrupa dünyasını ortaçağ boyunca etkilediği ancak Rönesansın büyük

filologlar sayesinde bunun

ayıklandığını haz Musa heykeli görürsünüz Mikel angelo’nun

eseridir bu Biz Musa boynuzlarıyla temsil ediliyor Bir tercüme hatasıdır

sanatkar incile Sadık kalmıştır ama incilin mebdei olan Yunancada Yani ilk

kullanıldığı dil ve yazılan dil olan ibran çünkü amca ve ibran yazılmış

keren Nur demektir Karen boynuz

demektir ufak bir harf hatasıyla sessiz harf sesli harflerin

çok az kullanılması dolayısıyla başında nurla Sina Dağından

inen haz Musa başında boynuzla inen olarak tasvir ediliyor bunun

düzeltilmesi için 16 asırda rotterdamlı

erasmus’un acımasız eleştirisi ve metni yeniden ene etmesi

gelmiştir Rönesansın doğuya yönelik tarafı Yunanca

ile başlar Yunanca O vakte kadar çok dar zümrenin elinde zümrenin değil

şahısların elinde bulunan ne ulemanın ne Ruhban sınıfının

ne de büyük münevverler bilmediği bir dildir yani Fatih Sultan Mehmet

otomatikman mükemmel bir Rönesans entelektüeli olmaktadır

Çünkü bu dilde gayet İyi okumalar yazdığı notlar tuttuğu

açıktır yunancanın dışında ibran ca Sadece bazı entelektüeller için söz

konusudur Pietro piccolo de la mirandola ve Roy

hellin Alman Roy Helin gibi incirin üzerinde oturanlara has bir bilgidir

luther’in bile ibran bilmediği çok açıktır böyle bir

dünyada belki doğudaki bir takım insanların Yunanca bildikleri için ipso

Facto otomatikman batılılardan daha çok batılı oldukları da

açıktır medeniyet bakımından hiç şüphe yok ki Yunan Roma matematiği

aritmetiği Mısırlıların Hintlilerin ve orta çağ’daki

Süryanilerin tercümeleri ve faaliyetleri sonucunda çok geridir bugünkü Batı dünyasının el

cebiri bile kendi kurucusundan kurucusu un izmiy le anıldığı

açıktır bunların üzerinde duracak değiliz doğu batı kavramının

geçersizliği son zamanlarda politikamıza bile girmiştir neye istinaden doğuluyuz neye

istinaden batılı yız Kuzey Avrupa ve

Afrika bilgisi mükemmel olan Faslı coğrafyacı

Bir Prens olan idrisi kitabı Roger adlı Sicilya

krallığının içinde yazdığı ve prens Roger Kral Roger iaf ettiği ünlü tarihi

atlasında konuyu ele almaktadır İdris’i Tabii ki Latince

biliyordu Ve bildiği Latince ile iskandinavlar la temasa geçmişti

idrisinin normanların kullandığı kuzeylilerin kullandığı Yani bugünkü

İsveç Danimarka ve Norveç’in atalarının dili olan nsu bilmediği çok açıktı ama

nors konuşan ve kendi tarihlerini bilen hiç deilse sözlü olarak nakleden

insanlarla Latince bildiği için muasır Rusya’nın tarihini aydınlatacak çok

enteres bilgiler verir bu bilgiler son

zamanlarda o kitabı çok araştıran italyanlardan da daha ilginç olarak

Ukraynalı türkolog ve tarihçi doğrudan doğru tarihçiler

tarafından ele alınmıştır burada enteresan bir şey bu kitaplarla

Rusya’nın orijini konusunda münakaşalar yapılmaktadır

Peki acaba bu Batı Doğu kültürü gene nedir 11 Miladi Asrın sonunda 12’nin

başlarında kadi Ahmet El

andalusi endülüslü tarihçi şöyle bir teori ortaya atıyor bu

vidan ve montesan çok daha evvel coğrafi

anlamda milletlerin kaderini izen bir trakt attır Kitab tabakat imem

milletlerin kategorisi milletlerin kategorisine göre

medeniyeti yaratan Kavimler evvela Eski Mısırlılar bilahare eski

Yunanlılar eski İranlılar Hintliler suryaniler yani arami takımı

ve Araplar tabi Tabii ki bunların dışında pratik olarak medeniyetin

mefhumlar uzak olmakla birlikte yaptıkları işlerle Bu dünyaya bir

şekilde yandaş olan ikisi vardır esun V etrak Türkler ve

Çinliler ürettikleri silahlarla bilhassa Türkler at bakıcısı olarak en önemli

harp vasıtası elde tutmakla Çinliler ise kağıt ve İpek gibi

icatlarıyla paratik insanlardır bu pratik insanların dışında

dünyanın öbür tarafı maalesef iklim ve coğrafya şartlarının imansızlığın ve

bereketsizliğe Zavallı insanlar yaratmaktadır yani bilinen dünyanın

içindeki Kuzey Avrupa bu Kuzey Avrupa germanı ve Galya iı bile içeriyor

angliya ve güneydeki coğrafi bölgeler yani etiyopya’dan başlayarak Arap

dünyasına bitişik Afrikalılar bu teorilerin

geçerliliği şu bakımdan önemlidir sahiplerinin kolonyalizm Fikri

yoktur Hiçbir şekilde hattın dışında kalan insanların arasına gidip

yerleşmeyi onları kendilerine esir etmeyi

köleleştirme hedefleyerek hedeflemek değil aynı zamanda hedefleyenler

açıktır Bu bir pür coğrafya merakı dır

şimdi dünya değişmiştir kadi Ahmet El endeli sonra hepinizin tekrar bileceği

gibi ortalık karışıyor Girit ın elinden yeniden

çıkıyor Hatta Sicilya elden çıkıyor Güney İtalya elden çıkıyor Anadolu’daki

Arap fütuhatı Müslüman fütuhatı geriliyor yerlerine gelenler

andalusi pratik ve organize bir kavim oldukları ama Medeni

olmayan türklerdir Türkler İslam dünyas

coğrafyasını yeniden organize ediyorlar ve organize eden Türklerin bugünkü

Anadolu ile ilişkileri yoktur Hepsi bizim bildiğimiz Orta Asya

coğrafyasından gelmektedirler kullandıkları silahtan bindikleri attan oradan

başlamaktadırlar Üstelik bunların batıyla teması çok daha

erkendir justinanus zamar kosu elçi olarak göktürklere

gitmiştir göktürklerin elçisi manyah onunla birlikte Bizans’a

gelmiştir o tarihten sonra artık Türk Dünyası için İstanbul ve küçük Asya

unutulacak bilinecek göz dışında tutulacak yer değildir İtalya doğunun ve batının

birleştiği bir noktadır acaba bu Bugün de böyle midir Bunun

üzerinde biraz sonra duracağız şurası çok açıktır Türkler için bu dünya nedir

bugün bu kontrast üzerinde de bu me halde ele

alacağız Türkiye’nin ele geçirmek zorunda olduğu

Türklerin Bugünkü Küçük Asya malazgırt

in kahramanı Sultan Apar Alparslan için hiçbir şey ifade etmez o malazgit

zaferinden sonra bırakın Orada kalmayı Erzincan’ın ötesinde Kayseri’ye eski

Sezar’a bile ulaşmayı düşünmez hedefi güneydir suriya Filistin

ve mısır bunda da çok haklıdır önündeki 80 senede Bunu tam

gerçekleştiremedi sadece Suriye’nin kuzeyi ve bugünkü Irak’ın kuzeyinde

kalabildi ve Talih onları bir anda Anadolu’nun batısına itti malazgir

zaferinden sonra 200 sene geçmeden İznik’te Anadolu Selçuklu devleti

kuruldu haçlılara direndiler püskürtüldü gene ilerlemeye

başladılar Orta Asya tarihimizde o kadar önemli ki hayatında tek cihadı yani

gayrimüslimlere yapılan tek Harbi olan çünkü hep Türk devletleriyle kavga

ediyor timurlenk’in aldığı yer Rodos şövalyelerini elinden çektiği ve çok

kanlı ibretnüma bir tesirle gelen Haçlı donanmasını korkuttuğu

izmir’dir İzmir onun sayesinde vatanımızın ayrılmaz bir

parçası olmuştur bize hediyesidir şunun dışında daha fazla duracak bir şey

yok hiç şüphesiz ki büyüyen imparatorluk çok kısa zamanda 11 15

asırlarda Tuna mansaba ulaşmıştır ortada bir Türk meselesi

vardır doğulular kimdir Türkler kimdir

1960’larda çıkan Alman okul ansiklopedisi muzes leksikon bile

firdovsi maddesini yazdığında Güya çocuklara bütün Doğu edebiyatını bile

tanıtıyor 1051 651 diyor Türkler İran’ı

fethedip Müslümanlığı buraya sokana kadar diye başlıyor devam ediyor Hepiniz

çok iyi biliyorsunuz ki 651 yılında Türklerin kendilerinin müslümanlıkla

alakası yoktu ve İran’ı fethedip yerleşmeleri de söz konusu bile değildi

78 asırdaki Türklerin Müslüman olanlarının sayısı herhalde bugün

Harvard ve Moskova’da okuyanlar kadar bile değildi Çok az bir gızın lıkta

Ama bu kitlenin 10 Asrın sonunda 900′

lde Uygur devletini kurdukları Uygur medeniyetinin diliyle

ve bütün eserleriyle Türk Dünyasının temelini attığı

bellidir batı dünyasında 900′ lde yazılan bir

Lugat 900′ lde yazılan bir devlet siyaset teorisiyle ilgili müşterek bir

kitap yoktur yazılanlar Latince birtakım traktat

sulardır latina vulgata daki bir takım bozukluklardır felsefe olarak Yunanca

unutulmuştur eski Latince da doğrudan doğruya petrark zamanını Bekleyecek

kadar emandasyon bekleyecek kadar bir Derin uykudadır

Türk kavimlerinin ortak dilini müşterek kültürünü yaratan Kutat bilik Atabetül

Hakayık hibet hatık gibi eserlerin yanında Kaşkarlı mahmud’un Divanı lügatı

türkü bir Rönesans bu Rönesans eserini yeniden

bulunması ve diriltilmesi 20 yüzyıl başındaki Türkiye’ye aittir

tamamen tesadüflerle ortaya çıkmıştır bulan Emrullah Efendi’nin

yanında Emrullah efendiye de daha doğrusu bunu getiren hepinizin bildiği

gibi meşhur tarihçimiz ve lügatçemiz danan birisidir

Talat Paşa eseri büyük bir heyecanla

basmıştır İşte bizim Cumhuriyetimizin Türk Dil Kurumunu Türk

Tarih Kurumu gibi müesseselerini oluşturan önemli eserlerden

biri en karanlık en kapalı en birbirimizle ilişkilerimizin koptuğu

zamanlarda bile Kutat kilik Divanı lügatı Türk Dede Korkut oğuznamesi gibi

eserler Cumhuriyetler imiz arasındaki ilişkileri ve bilginlerin birbirlerini

Tan al arını temin eden Mukaddes eserler derecesine

çıkmıştır peki hala doğu ve batı nedir

Türkiye Tuna mansaba kadar gitti 400 senenin içinde geri

çekildi 20 yüzyılın başında kaybettiğimiz parçalar artık

imparatorluğun parçaları değildir bunlar bizim an vatanımızın

parçalarıdır yani Bugünkü Kayseri ve Erzurum ve ordu

ve Giresun ve hatta Sinop Neyse oralarda o derecede bizim için önemlidir Rumeli

Türklüğü muasır Türkiye türklüğünün en önemli kültürel

ayaklarından biridir kurucumuz ebedi Cumhurbaşkanımızın bile

doğduğu yerler or dadır bu ülkeyi buraya katmak bağlamak

nedir bu bir kaçırılmaz kültürel vakadır ikinci meşrutiyetten

sonra insanlar İran’a ve Asya’ya başka türlü bakmaya

başladılar Bu bakış yeterli değildi araya giren Demir Perde zamanı

Dolayısıyla koptu da ama ş şunu da bir yde belirtmek

gerekir tekrardan açılacaktır açılma döneminde Bilginler

imizin yanında onlardan çok daha etkin bir şekilde bu ilişkileri büyütenler iş

adamları ve siyasiler her şeye rağmen Atatürk

türkiyesi Orta Asya’nın kültürel yetişmiş liği ed un eğitiminin

mükemmele yakın olması dışında Belki de yarattığı siyasal hava açık

düşünce ve liberal yaşamın getirdiği nimetler dolayısıyla her zaman için çekici

olacaktır Ve esas da öyledir bugün Orta Asya dünyasını

birbirine bağlayan eserlerin başında birkaç romanımız

ama daha çok müzisyenlerimiz geliyor yakın bir çağda bu

artacaktır aslında doğuyla batıyı birbirine bağlayan dünya Türkiye’dir

mısırdır ve bu iki kıtayla çok teması olan

İtalya’dan Akdeniz‘in la Türki Türkiye Türkmen

dediklerini biliyoruz Biz imparatorluğum muza Rum dedik Roma dedik Türklüğü

sadece Lügat olarak aklımızda tutardık buranın adını koyanlar

italyanlarda şurası çok ilginçtir 20 yüzyıl

italy’s Bence en önemli partilerinden birisi en önemli partilerinden birisi

parlamentodaki Mebus sayısı ve siyasal

panoramadan senora tulya romagnoli partisidir

Bu isme dikkat etmenizi tavsiye ediyorum bilmeyenlerin İlk Etap olarak bir

ansiklopediden bu ismi takip edip okumalarını tavsiye ederim babası bir

klasis kendisi Afrikan istir eşi Pamukkale kazılarını yürüten hafir olan

biridir kurduğu partinin tek Milletvekili olarak 40 sene İtalyan Par parlamentosunda

bulunmuştur ve bu ülkedeki garip siyasi oluşumların neticesinde birkaç kere de

bakan olmuştur ve hatta çok etkili Bakanlığından birisi publico ision Yani

Milli Eğitim bakanlığıdır romoli biz L Daha doğrusu ben Türk

İpekyolu projesi sırasında Umman sultanın bize tahsis ettiği bir gemide

tanıdık bu venedik’ten yola çıktık gemi ummana ve daha öteye kadar

gidiyordu Tabii değiştirici manzaralar vardı İngiliz

personel mürettebat aralarında Konuşurken duydum bu Türkler neyin nesi

ne halt olduklarını bilmem ama iyi gemi yapıyorlar dedi birisi

1970’ler ve 80’lerde Türk Gemi Sanayi yüz artacak gelişmeler

gösteriyordu Demek ki Türkiye’deki bütün gelişmelerin Son 20 yıla mahsus olmadığı

açıktır hiç kimsenin ne ik harp sonrası

gelişmeleri hele hele Türk Cumhuriyeti’ni ve tanzimattan sonraki

devlet adamlarını ve reformları bir rafa koyarak konuşma hakkı

yoktur gelişme bir Toptancılık işi değildir bir Tekamül meselesidir her

şeyden evvel revolüsyon dediğimiz şey bu tekamülün üstünde bir küçük parça

olabilir veya hiç olmaya da bilir bazen mühim değildir ama Mühim olan o

yapılanma Türkiye’nin ordusu iç İdaresi Maarif

ordusu Tıp Ordusu ve mühendisleri hiç şüphe yok ki büyük

işler başarmıştır Cumhuriyet bunların çoğunu okullaştırılması

Azerbaycan’daki gelişmenin gerisindedir örnek almamız gereken nokta budur

Bunların hepsi Sovyet gelişmesi midir Hayır çar devrini de

içeriyor Peki sadece Rusya’nın mıdır Hayır unutmayın Rusya çarlığının Türk

münevverleri sadece Moskova ve peterburg da Rusça tahsil eden Rusça öğrenen

adamlar değillerdir Paris okurlar Almanya’da okurlar

ortalama İranlı Azerbaycanlı bir Münevver bile Farsça bilirdi Türk

tiyatrosunun Belki ilk kurucularından Mirza fethali

ahundov bu dediğim dilleri çok iyi bilen Üstelik kafkasya’daki vilayet idaresinde

Baron Ren ile birlikte tercüme bürosunun şef liğini yapan Aydın bir Azerbaycanlı

dır bu listeyi epey uzatabiliriz Orta Asya Ruslardan evvel

kendine göre bir mirası olan Ruslardan sonra başka türlü gelişme gösteren hiç

şüphesiz Sovyet devrinde de menfi veya müspet bir takım başka gelişmeler

yaşayan bir memlekettir Orta Asya’dan önümüze gelen

Talebelerin hiç de 3 Dünya tipi bir yapıdan çıkmadıkları bizzat mesleğimden

Biliyorum bu önemlidir bizim baktığımız Türk

dünyası bizim baktığımız Rusya bizim baktığımız Bu bölgedeki devletler İran

hiçbir şekilde 3 Dünya çerçevesi içinde ele

alınamaz Amerikan tipi basit science

politiğin Yani bir sodo ilim olan bu bilgi birikiminin şayet bilim bilgi

birikimiyle oluyor ise Alman siy politik çilerin hitler’den kaçanların kurduğu

muhteşem bir kurgunun bugün bu seviyede de olmadığı açıktır siy politiğe uyarak 3 Dünya tipi

ordular 3 Dünya tipi devlet mekanizması 3 Dünya tipi educational

structure eğitim strüktürü gibi şeyleri yaygınlaştırması

yanlıştır bu metotları ve çizgileri kullandığınız vakit etrafınızdaki

dünyayı Anlayamazsınız ve bazı şeyleri görmedi görmeye başladıkça

kafanızda ne gibi karışıklıklar ve kaosun ortaya çıktığını görürsünüz

tuula romagnoli bize demişti ki Fransa münasebetsiz bir devlettir ve

aklı başında olmayan idarecileri vardır bunu söylediği vakit yıl

1992 di ve sirak gibi son parlak politikacılar artık Fransız ekolünden

tasfiye edilmekteydi Al’ın peşine takılmış benelux ve

Almanya’nın bizi bir yeri götürmeye çalışıyorlar Halbuki Fransa bizim

önümüze düşse yani İspanya İtalya ve Türkiye dikkatle söylüyorum Yunanistan’ı

zikretmeden yargılı olduğunu söyleyemezsiniz Yunan kültürünü tanıyan

en iyi tanıdığım italyanlardan biriydi sadece bir manzaraya uymuş

bir Akdenizden bahsediyor Bu Akdenizin bir ucu bura öbür ucu İran ve Asya’dan

ta Çin’in sınırlarına kadar gider bunu unutmamamız gerekiyor Bu dünyanın

kültürü ve yapısı buna bağlıdır burada 3 Dünya tipi bir

kolonyalist miras söz konusu değildir insanlar muhtelif Diller ve

muhtelif biçimde dünyaya açıklık beyitine

sahiptirler hiçbir zaman buradaki Münevver ellerin tek renkli Tek kutulu

olduğunu söyleyemeyiz muhafazakarlık varı da öyledir dünyaya açık yanları da

öyledir İspanya ve İran arasında nasıl elçiler teati edilmişse

11 12 asırda işte şeyden giden

Eee Barcelona etrafındaki Eee vilayetlerden toplanıp giden

Eee sefirin timur’a gitmesi gibi Türk Dünyası için de bu söz

konusudur 100 yıllık Cumhuriyet 100 yıllık şeyler

yaptı Türkiye modern Türkiye’nin müzik eğitimi Türkiye’nin doğu batıya

bakışları insanların yakın zamanda bu memlekette doğru dürüst piyano hocası

bulması Batı müziğine yaklaşımları bile Cumhuriyetin ilk devirleri

başındaki Batıdan Gelen insanların yardımını unutmuyoruz ama doğrudan

doğruya Azerbaycan deposundan ve Kazan Tataristan’ın sağlandı bunlar unutulacak

şeyler değildir şu kadarını söylemek gerekiyor Türk

münevverleri batıya bakmasını bilmiyorlar doğuya bakmayı da

bilmiyorlar Türk okumuşları bizim için Batı Neyse doğuda

ancak tecrübeyle öğrenilecek şeylerdir Tabii yetmiyor Çünkü gözle görülen bir kültür

araştırması belki bazı toplumlar için geçerli olabilir ama immanent bir bakış için

oranın kültürüne sahip olmak gerekir Komünizmin yıkılmasından sonra

Sovyet sisteminin orta Asya’ya ilgi arttı ve

Amerikalılar hemen bir Orta Asya toplantısına giriştiler Türkiye’den de adamlar çağırdılar

gidenlerin hiçbirisine hiçbir şey söylemek istemiyorum ama

İngilizceyle Orta Asya bilgisi edinemez siniz belirli referanslar elinize geçer

ve işin acayip tarafı doğudaki Cumhuriyetler imiz istiklalini aldığı

zamanda bile onlar için raporları Alman eğitiminden geçen bir siyah ajanı kaleme

almıştı derhal kitap olarak bunlar çıktı İlk seriyi oradan alırsınız uzbekistan

Kazakistan gibi bir kitap serisi henze Ankara’ya gelip giderdi Uğur Mumcu

onun hakkında çok yazardı menfi fakat çok da ahbaptan bilgisi fazlaydı o da

onun yazdıklarına pek aldırış etmeden Uğur Mumcu ile görüşmeye devam ederdi

her iki taraf da birbirini bildikten sonra mesele yok tabii ve o adamın

kitapları olmasa Washington çok daha uzun zaman Orta Asya hakkında bir şeyler

bilemeyecek halen de bildiğini zannetmiyorum daha fazla bir şey çok

ürktüğü Amerikan mekanizmasının bazı konularda

son derece Naif ve hakikaten meseleye intibak edemeyecek kadar cahil olduğu

malumdur Eğer Britanya İmparatorluğu olmasa ST

günlük müracaat edeceği bir ofis bulunmazdı bu ofisin adı British embassy

dirir washington’da en çok yoğun işi olan devletle bulunduğu devletle en çok

ilgisi günlük ilgisi bulunan en kalabalık kadrolu Ofisi burasıdır diğeri

gözlemlemek için bulunurdu diğer de aynı şeyi yürütür 3

be tanenin dışında önemli Avrupa ülkelerinin bile göze batar bir

aktivitesi yoktur Çünkü ilişkiler başka düzeyde gider Akdeniz Dünyası Bölünmez

bir biçimde bir dünyanın parçasıdır o parçanın içerisinde

Türkiye’nin her zaman için Merkez bir bağlantı unsuru olduğuna şüphe

yoktur Siz istediğiniz kadar üniversitelerin veya

eğitimde ispanyolcaya önem vermeyin kurulan servant enstitüsünde

millet yığınla müracaat ediyor talepler

karşılanamayan devam ediyormuş Çünkü insanlar

ararlar Türkiye gibi bir ülke in insanları etrafla ilişkiyi arar devletin

ve siyasal partilerin bu konulardaki Bilgisizlik yi alakasız varı bizi hiç

alakadar etmez bu memlekete bu ülkelerden göçmen gelir bunun önünü

alamazsınız Sırf o geldiği için değil biz istediğimiz için gelirler bugün çalışan

annelerimiz yavruları için en iyi imkanı gidecekleri pahalı yuvalarda ve

İlkokullarda değil doğudan Co Cumhuriyetler mizden gelen bakıcılarda

buluyor o bizim alıştığımız tipte bir bakıcı değildir her üniversitede

bilhassa yeni kurulanlara Azerbaycan’dan ve Kazakistan’dan gelen

matematikçiyi orta asyalar gelen edebiyatçıları aramak zorundayım

mahvolan hayvancılığı atçılığı dökülmeye başlayan Ziraat mız ancak

buradan gelen insanlarla yaşayacak Türkiye’nin her tip göçmeni

alacak bir kapasitesi olmadığı açıktır Hele Hele bu neydi belirsiz Güya

Ukrayna Rusya savaşından kaçtım bahanesiyle gelen 200.000 tane rusu

birdenbire Antalya’ya doldurmaya benzemez ama hiç şüphesiz ki Türkiye

göçmen Ülkesi olacaktır buna karşı çıkamayız Çünkü ihtiyacımız var ve bu

konularda Biz doğudaki Cumhuriyetler mizle devamlı ilişki içinde olacağız bu

göç sadece Çiftçi veya hayvan bakıcısı değil bu göç aynı zamanda

entelektüellerin ve mühendislerin göçü olacaktır Eğer insanlarımızın batıya

kaçmasını önlemek istiyorsak önemli bir kadrolaşma yaratılması şarttır Bu da

ancak oradan gelecek insanlarla olur Fatih Sultan Mehmet’ten beri O nasıl

Semerkant Nas tanelerinden insanları buraya celb etmişse bizim de aynı şeye

devam etmemiz gerekiyor eminim ki yüzyılın sonunda Türkiye Cumhuriyeti’nin

kazandığı en önemli meziyet budur ve gene eminim ki bu işler olduktan sonra

Türkiye’de siyasi zihniyette gelişecektir kaçan

mülteciyi İskan kanunlarımız gerekçesinde Ruhul kavanin dediğimiz yani ratso legis

karşı bir şekilde oturup geri vermekle iade etmekle işten

kurtulamazsınız bu aslında Türk İmparatorluğu gibi mülteciyi veya

göçmeni muhafaza etmek için hiçbir şey fedakarlığı göstermeyen bir memlekette

unutmayın 1853 arb ne 1848 49′ daki

göçmenleri iade etmemek için girdik büyük ölçüde bu ana Neyi

kesemezsiniz böyle bir Real politik olmaz Real politik

dediğiniz şey hafif kıvırmalar yön

değiştirmeler esasa mugayir olamaz esas her zaman için bu dünyanın birliğidir Bu

da tabii böyle siyasi Birlik fetvaları la falan değil her şeyden evvel kitlenin

birbiriyle yaşamasını iç içe bulunmasını temin etmekle olur

fazla vaktinizi almadan bana ayrılan zamanı istismar etmemek için konuşmamı

burada kesmek zorundayım davet ettiğiniz için çok teşekkür ediyorum Merhaba

arkadaşlar Ben Halil Nebiler ulusal YouTube kanalına göz attığınız için Peşin peşin Teşekkür ederim Eğer daha

fazla Video program özeti Ne bileyim canlı yayın falan İzlemek isterseniz sağ taraftaki abone ol butonuna

tıklayabilirsiniz butonlar da aşağıda mı yukarıda ve aşağıda galiba değil mi He oraya tıklayabilirsiniz son dakika haberleri için ulusal uygulamasını

indirmeyi unutmayın şimdiden izlediğiniz için teşekkür ederim

Türkçe (otomatik olarak oluşturuldu)

TümüDünya HaberleriİlgiliCanlıSon yüklenenler