Gazzali’nin düşünce tarihindeki yeri | Soruların Peşinde, İhsan Fazlıoğlu

29/03/2024

70

Dk 29 Akdeniz Dünyası ve İbni Sina

Meta Yöntem

1. Bilgi beşeridir, aşkın değildir, bilgiyi insan üretir.

2. Rasyonalitesi yöntemdir
3. Alan farklılığı. Metafiziğe matematiksel yaklaşımla bilgi üretilemez

İnsan

Gazali insanı çok iyi tanıyor. Nietzsche’nin Dostoyevski‘den kastettiği ben Rus insanını bu Dostoyevski’den öğrendim demesi gibi ben de insanı Gazali’den öğrendim
Onun için insanın zaaflarını zayıf taraflarını güçlü taraflarını çok iyi anlatıyor o açıdan çok etkileyicidir
Gazalinin batıdaki karşılığı. Çok kısa sürede Latinceye İbranice’ye çevriliyor
Gazali insanı çok iyi tanıyor kendini çok iyi tanıdığı için ama Onun için insanın zaaflarını zayıf taraflarını güçlü taraflarını çok iyi anlatıyor o açıdan çok etkileyicidir
Bu çok önemli bir şey. Bir düşünür insan oldukça etkisi çok daha fazla artıyor.

Toplum

Politikanın konumu olduğu için yarar ilişkisini çok gözetiyor topluma yararı zararı konusunu çok önemsiyor teorik yaklaşımlarının yanı sıra hiçbir şeyi yasaklamıyor. Gazali hiyerarşik bir düzene tabi tutuyor herkes her şeyi öğrensin diye düşünüyor. Adım adım çok tedrici bir yaklaşımı var.
Bu üç ilkenin çok önemli konumu var Gazali için bir teorik anlamıyla doğru yanlış iki toplum anlamıyla yararlı zararlı üç anlatacağı kişiye basamaklandırarak anlatımı bilgiyi hazmetmesi açısından faydalı olması açısından.

Devlet

Devlet düşünüyordu Gazali. Üç numaralı adam dedik ya. Selçuklu devletinin resmi düşünürüydü. Gazali. Toplumu dikkate alarak iş görüyor devamlı o açıdan resmi düşünürüdür dedik.
Gazali için yönetimin kaynağı değil adil olup olmadıkları yaptıkları ettikleri önemlidir. Yönetmenin yönetimin kaynağının meşruiyetini kaynağına nisbetle değil uygulamaya göre tespit ediyor Gazali.
Dil meselesine de değiniyor kutsal dili reddediyor çok gerçekçi çözümler üretiyor tabii bu şekilde Selçuklu devletinin de meşruiyetini sağlamlaştırmış oluyor.
Gazali de Şafii ama meseleye mezhebi bakmıyor.

Akdeniz Havzası

Gazzali’nin özelde İslam Dünyası ve genelde Akdeniz Dünyası için çok önemli bir konumu var. Yöntem. Meta Yöntem. Dk 12.56
Ortak ya kültür havzası var. Hocanın Akdeniz kültür havzası talebini küçümsememek lazım.
Bilgiler ilişkiler çok hızlı akışıyor bu havzada
Akdeniz kültür havzası: 1:26:35: Ortak bir kültür hafızası var. Bu Akdeniz kültür havzası tabirini küçümsememek lazım. Bu alışveriş zannedildiğinden daha hızlı ve daha etkili oluyor.
Entelektüel insanlar. Orada da çok ciddi bir entelektüel sınıf var ve bu insanlar takip ediyorlar.
O dönemde orta dünyadasınız, her yönden ilişkiler var Akdeniz dünyası. En gelişmiş politik ekonomik entellektüel güçsünüz etrafınızdaki insanlar çeşitli nedenlerle buradan faydalanıyorlar.
Gazali’nin bu yöntem eleştirisi sonuçta pek çok şey doğuracak, İslam medeniyetinde ve Akdeniz dünyasında o döneme kadar birbirlerinin meşruiyetini kabul etmeyen farklı yöntem hakikat araştırmalarının aynı masada meşru olduğunu bize gösterecek. Dakika 56:39