Düşünce; Balkan Düşünürleri

By Levent Ağaoğlu

15/03/2024

0

82

Azla yetinmek bütün bilgeliklerin hocasıdır ve bizim için en güzel düşünceleri yaratır. Sophokles, (Anthologia Stobaiou)
Bir şeyi iki kere düşünmek en akıllıca davranıştır. Euripides, Hippolytos
Her orduda en gerekli şey dilek ve düşünce birliğidir, üstünlüğü sağlayıp düşmanı yenecek olan ancak budur. Aisopos
Bir defa olsun kuş canlanarak: “Niye nurdun?”, diye sormamıştır. Ve hiçbir zaman kendi kendime “niye vurdun?” Diye sorduğum, vicdan azabı veya ona benzer bir şey çektiğim olmamıştır. Aksine –böyle anlarda insan bambaşka bir dalgınlığa düşer, ki düşüncesi dahi alıp gider. Av esnasında düşüncenin hareket etmesi gerekmiyor zaten, av esnasında avcının hafızasız olduğu söylenebilir,, orada sadece ihtiraslar ve dünyanın hükümranı, bütün hazinelerinin sahibi olma ebedi özentisi onu ayakta tutar. Yordan Radiçkov, İbis Kuşu
Osmanlı ordusu harekete geçmiş, ortalığı yalan yanlış bir sürü söylenti sarmıştı. Öte yandan insanların kafasını Osmanlı ordusundan daha fazla kurcalayan bir şey vardı. Ki, o da Balkanlar ve Balkanlı sözcükleriydi. Türkler yöreye daha ayak basmadan yarımadayı ve sakinlerini bu sözcüklerle vaftiz etmişlerdi. , öyle ki bu sözcük onların sırtına sonunda, yaşlı bir sürüngenin gövdesine yapışan yeni pullar gibi yapışıp kalmıştı. Yörenin yerli halkı işin içinden çıkamıyordu. Bu sözcükten kurtulmak için debelenip duruyorlardı, ne var ki sonuç tam tersi oluyordu., Balkanlı sözcüğü sırtlarına , kendi derilerinin yerini almak istermişçesine giderek daha sıkı yapışıyordu. Ve şimdi, bölük pörçük parçalanmış durumda, bir şeyin daha farkına varıyorlardı: üzerinde yaşadıkları yarımadaya şimdiye kadar bir ad vermemişlerdi. İçlerinden bazıları ona “İllyricum” adını vermeye kalkmış, ne var ki başkaları “Yeni Bizans” adını yerleştirmek için hemen ayağa kalkmıştı, daha sonra başkaları, Arnavutluk Alpleri’nden dolayı buraya “Alpania“ adını vermek istemiş, daha daha başkaları da Slav sözcüğünden türetilmiş Büyük Slavonya adını yerleştirmek istemişti. Ne var ki bunu düşünmek için artık çok geçti ve yöreyi savunacak olanlar, şimdi olduğu biçimiyle, ortak bir adları olmaksızın, hatta düşmanın onlara dayattığı adla savaşa girecek, yenilgiyi tadacaklardı. İsmail Kadare, Kosova’ya Üç Ağıt
Bir işe düşünüp taşınmadan atılanlar yalnız o işi başaramamakla kalmaz, üstelik herkesi kendilerine güldürürler. Aisopos
Hocalarım Milan Resetar, Jozef Jirecek, Wilhelm Jeruzalem, Oskar Evald, Jozef Klem, bana bilginin her şey olduğunu ve cahilliğin bağnazlığı ve düşünce karanlığını doğurduğunu öğrettiler. Danilo Kiş, Ud ve Yara İzleri
Bahtlıdır bilimle uğraşan, kendini yoran, araştıran. Düşünmez yurttaşlara zarar vermeyi, haksızlığa varmaz asla eli. Doğanın bitimsiz düzenine bakar, gözünü ayırmaz bu evren nereden nasıl doğmuştur, bunu sorar. Temizdir, lekesizdir böyle bir kişi, kötülükten, şüpheden uzaktır her işi. Euripides, Fragman
Bosna kesinliği kaldırmaz. Böyle her nasılsa, çok milliyetli ve çok dinli, bu rengarenkliliğin ona engel olmadığı birilerini arıyor. Bize ne kiliseler, ne de katedraller engel değildir. Bizler, değişik biçimde düşünen ve hisseden insanlarla birlikte yaşamayı öğrendik ve bunu kendi üstünlüğümüz sayıyoruz. Aliya İzzetbegoviç
Dıbak ve Korçan yakında bu yel değirmeni inşaatından herkesin vazgeçecekleri düşüncesine rağmen çalışmaya devam ediyorlardı. Köyde bütün gün boyunca onların keskin baltalarının hamleleri ve keserlerinin tam vuruşları duyuluyordu. Bu büyük eserin düşüncesine kendilerini tamamen kaptırdılar, emeklerine acımadılar, yorgunluk hissetmediler, dinlenmediler. Onlar sabahtan akşama kadar uzun yaz günlerinde, yüzlerindeki terleri kurutan yakıcı güneşin ışınları altında gömleklerini çıkarıp, ellerindeki araç gereçleri bırakmadan çalıştılar. Kendilerini işe vermiş, hatta konuşmuyorlardı bile. Elin Pelin, Yel Değirmeni
Ve hepimiz tecrübelerimiz doğrultusunda neticelere ulaşırız. Kişisel olarak ben, çocukluğumuzun hayatımızın en önemli dönemi olduğunu düşünüyorum. İnsan hayatında nereye gelirse, yetiştiği dönemdeki şartlardan ve çocukluğundaki durumundan, buna dair bir açıklama bulabilir. Çocukluk, insanoğlunun yeşerdiği tohumdur. Çocuklarla birlikte dünya da yetişiyor. Aliya İzzetbegoviç
Üzüntülüyken de düşünmekten vazgeçmiyorum. Beni hayatta tutan ve insan yapan da bu. Philemon, (Anthologia Stobaiou)
Varlığımızın bir parçası yurdumuzun; bir parçası ana babamızın; bir başka parçası da dostlarımızındır… Yurdumuz, bizi devlet idaresi işlerine çağırırsa, bunu reddetmek yakışık alır mı? Hem zaten böyle bir şey yaparsak, yerimizi, devlet işlerine girdikleri zaman iyiyi hiç düşünmeyen değersiz kimselere bırakmış oluruz. Platon, Epistolai
Yurttaşlar, her şeylerini çılgınca sarf etmek gerektiğini düşünür, bütün gayretlerini aşk cümbüşlerine vererek yiyip içmekten başka bir şeyle uğraşmamak gerektiğini sanırlarsa, hiçbir kanun, ne kadar iyi olursa olsun, bir devleti rahata kavuşturamaz. Platon, Epistolai
Hakikatte ise hiç kimse, istirahatin tadını Salih Yaşar kadar hissetmezdi. Evine varır varmaz dışarıdaki peykeye oturur, gözlerini karşıki ovaya dikerek kahvesini içer, sigara üstüne sigara yakar, dinlenirdi. Yorgunluk hoş bir titreme ile vücudundan süzülürken hiçbir şey düşünmeden, sadece gözlerinin önünde duran manzaraya sevinirdi. Yordan Yovkov, Tekerleklerin Şarkısı
Asırlardır büyük sınırda, dünyaların kesişme noktasında yaşayan her ikisine de aynı zamanda aidiyet hisseden; akıl ve düşünce olarak Batılı, ruh ve duygu olarak Doğulu halkımın bir ferdi olarak doğdum. Bundan dolayı inancım odur ki, İslam ve Müslümanlara hizmet ederken, aynı zamanda, tüm sağduyulu insanların hizmetinde bulunuyorum. Aliya İzzetbegoviç
Yeryüzünde, yalnızca, herkesin kendi hesabını ödediği meyhane dostluğundan başka dostluk yok mu yani? İnsan alırken de, verirken de karşılıklı olarak aynı sevinci duymaz mı? “Peki neden acaba adamın birine, hiç tanımadığımız birine hatta kimi zaman kafaca uyuşmadığımız bir yabancıya tutuluruz? Neden onsuz yaşayamayacak kadar sevmeye başlarız bu insanı? gözlerine bakarsınız, sizinkilerin aynısıdır ve orda kendi arzularınızın sonsuzluğunu görürsünüz. Alev alev yanan yüzünü ellerinin arasına alıp uzun uzun bağrınıza basmak istersiniz. Ve sevimli bir köpeğin kocaman patileri gibi masa üstünde yatan ellerine kimi zaman yanağınızı, kimi zaman ateş gibi yanan alnınızı dayamamak için kendinizi güç tutarsınız. Çünkü sevginin bu türlüsü, yaşamın bütün fırtınalarına kafa tutan, Tanrı’nın hiçbir kötülük düşünmeden yarattığı yağla beslenen sönmez bir meşaledir. Panait Istrati, Mihail (Arkadaş)
Düşünce birliği dostluk yaratır. Demokritos
Bir kimse ile dost olacağız, onunla birleşeceğiz dedik mi, tehlike zamanında bize bir yardımı olabilir mi olamaz mı, onu bir düşün Aisopos
Sadece felaketlerine üzülenlerin değil, mutluluğunu kıskanmayanların gerçekten dost olduklarını düşünün. Isokrates, Pros Demonikon,
İnsanın, düşünceleriyle davranışlarının kesin doğruluğuna inanması güzel. Kendisini her şey için bir ölçüt olarak görmesi. Bilinmeyen ve kendisinden farklı olan hiçbir şeye değer vermemesi. Ama beyni sıkıştıran ve boğazı kurutan derin kuşkular olmaksızın, kendini bir şey sanan önemsiz varlıklar olmaktan öteye gidemeyiz. Uzak durduğumuz kutsal düşüncenin ise hiç önemi yok. Miro Gavran, Clara
Gençlerin akıllı, yaşlıların akılsız olması da mümkündür; düşünceli olmayı öğreten zaman değil, zamanındaki eğitim ve yaratılıştır. Demokritos
Lykurgos, kanun koyucunun en büyük ve en güzel eserinin eğitim olduğu düşüncesine sahipti. Plutarkhos, Bioi Parallelou (Lykurgos)
Eğitimlerini ihmal edenler bunun sonucunun, doğru biçimde düşünememek olduğunu anlayamazlar. Isokrates, Peri Eirenes
Çabuk kırılır hep gerilmiş duran yay… gereğinde iyi düşünebilmesi için ruha biraz da eğlence gerek. Phaidros
Ne ölümlülerin ümitsiz hayatlarında pek bulamadıkları o parlak altınlar; ne mücevherler, ne insanların o kadar değer verdikleri gümüş döşekler; ne de engin ovalarda ağır başakların kendi kendine bittiği tarlalar; erdemli kimselerin düşünceleri kadar parlak olamazlar. Platon, Epistolai
Dinginlik güzel bir şeydir, atılganlık aldatıcı.
Şanslılıkta ölçülü ol, şanssızlıkta düşünce Korinthos’lu Periandros
Kötü düşünceli olmamak: İşte tanrının en büyük armağanı. Aiskhylos, Agamemnon,
Düşmanın içindeki dostu ara. Nefretten, küçümsemeden ve aşağılamadan kurtul. Acı çektiğin için öfkelenme; acı, seni yaratan şeydir. Bedenini bir an bile düşünmeden Erde ile buluşmaya git. Çelişkilere ve karşıtlıklara gülümse. Diğerlerine, tıpkı kendine olduğun gibi nazik ol. Ölüm seni çağırdığında, erken geldi diye alınma; her şeyin en doğrusu zamanda olduğu gerçeğinin farkında ol. Tek bir pişmanlık dahi duymadan yokluğa ulaş. İşte o zaman, bir sonraki yaşamında daha iyi bir insan olacaksın. Miro Gavran, Clara
Eğer başkalarından daha iyi olmak istiyorsan, onları düşün Hatalarınla yakınmadan mücadele et. Acele etme ve ağırdan alma-adımlarını dünya ile uyumlu at, her hareketinde erdem’i keşfedeceksin. Miro Gavran, Clara
O halde gelin, Asya’nın kalanını da, halen sahip olduğunuz topraklara katalım, fetihlerinize küçük bir ek daha yapalım! Eğer bu yaptıklarımızın yeterli olduğunu düşünüp Makedonya’ da refah içinde yaşasak, sadece evlerimiz korusak, Trakyalıların, Tribalyalıların ve hatta rahatımızı kaçıran Yunanların sınırlarımıza yaptığı tecavüzleri engellemenin haricinde bir şeye bulaşmasak, çok görkemli ve asil bir iş mi yapmış olurduk. Büyük İskender
Dıbak, kumral bir gençti, sevimli iri mavi gözleri yüzüne farklı bir güzellik veriyordu. O bekârdı, sanki evlenmeyi de hiç düşünmüyordu. Köyde insan otuz yaşını aştığında çok zor evlenir. Zamanında iyi çapkınlık yapmış ve imrenilecek hareketli bir delikanlı, horon tepmede de eşsizmiş. Ama on yıl dülgerlerle Vlaşko diyarında dolaşmış para kazandıktan sonra, o, artık sakin ve uslanmış olarak köyüne döndü, babasından kalan tek miras su değirmenini onardı. Artık orada yaşamaya başladı. Elin Pelin, Yel Değirmeni
Gerçi, onu bu insanlara benzeten bir şey vardı. Her demirci gibi o da sağlam ve kuvvetliydi fakat bununla beraber iyi yürekli, sakin ve basiretli bir adamdı. Az konuşur ama ayan, akıllıca ve ölçüyle konuşurdu. Dinleyenler her vakit onun gözlerinde söylenmeden kalan, saklı bir şeyciğin daha bulunduğunu zannediyorlardı. Sanki Salih Yaşar’ın içinde, yine onun gibi çalışan, yine onun gibi demir döven başka bir demirci gizleniyordu. Bu ikinci adam görünmüyor, bu iç ateşin kıvılcım ve alevi sadece Salih Yaşar’ın düşünceli gözlerinde parıldıyordu. Yordan Yovkov, Tekerleklerin Şarkısı
Güzellik ile çirkinlik arasında fark olmadığını ileri sürmek nankör ve toy olmaktır… Bu, eşyanın niteliğini bilmeyen ve bu başkalığı duyarlarsa sürüklenip yıkılacaklarını sanan kimselerin düşünce Güzelliği yok sayarak ondan kurtulmak mümkün değildir. Onu bilmek ve ona dayanmak gerekir. Epiktetos
Eğer her birimiz, oluşan haksızlıkların aleyhimize döneceğini düşünerek, haksızlık edene karşı istekle mücadele etseydik ve bütün vatandaşlar olarak aramızda sıkı bir işbirliği yapsaydık, art niyetlilerden kaynaklanan kötülük belki bu kadar azgınlaşmazdı. Menandros, [Anthologia Stobaiou)
.. acıyı düşünmeden sadece her günün arkasından gecenin gelmesine kanarsanız, o size bütün zevkleri verebilir. Euripides, Herakles
Yapacağın her işte, girişmeden önce ne olacağını ve arkasından ne çıkacağını iyice düşün, ondan sonra işe kalk. Bu yolu tutmazsan yapacağın her harekette başlangıçta zevk duyarsın, çünkü arkasından ne çıkacağını tasarlamış değilsindir. Ama sonunda rezalet kendini gösterince utanç içinde kalırsın. Epiktetos
Topraktan, sudan yükselen ilkbahar pırıltıları yavaş yavaş bütün benliğini kaplıyor, duygularını ateşliyor, bulandırıyor. Ona adeta bir sarhoşlukla karışık düşünceler veriyordu. İvo Andriç, Drina Köprüsü
Bunun Nemselilerin diniyle bir ilgisi yok, Müderris effendi!..dedi. Bunu çıkarları için yapıyorlar. Onlar, boş yere vakit geçirip eğlenmiyorlar. Uyurken bile hep işlerini düşünüyorlar. Daha göremiyoruz ama yakında göreceğiz. Rahmetli Şemsi Bey, “Nemselinin bombasının fitili uzun olur” derdi. Ne kadar haklıymış. Evleri numaralamaktaki maksatları bence, yeni bir vergi koymak içindir. Ya da asker toplamak niyetindedirler. İvo Andriç, Drina Köprüsü
Molla İbrahim cömertliğiyle, iyi yürekliliğiyle çevresinde ün salmıştı. Her halinde bir yumuşaklık, derin bir huzur ve sükun sezilirdi. Onunla tanıştınız mı, kekemeliğini de, dış görünüşünü de unuturdunuz. Hasta, dertli ve yoksulları kendine çekerdi. En uzak köylerden bile ona akıl danışmaya gelirlerdi. Evinin önünde onu bekleyenler hiç eksik olmuyordu. Ona akıl danışmak isteyen kadınlarla erkekler sık sık yolunu keserlerdi. Kimseyi boş çevirmezdi. Öteki hocalar gibi pahalı muskalar, dualar satmazdı. Biriyle konuşacağı zaman, karşısına çıkan ilk taşa, bir gölge yere oturur, adamın yavaş sesle ona derdini anlatmasını beklerdi. Molla İbrahim büyük bir dikkat ve merhametle onu dinler, sonunda ona birkaç tatlı söz söyler ve daima en uygun çözüm yolunu bulurdu. Bazen elini cübbesinin cebine sokar ve kimsenin görmemesine dikkat ederek adamın avucuna birkaç para sıkıştırırdı. Daima başkalarının derdi ile uğraştığından kendini düşünmeye vakit bulamazdı. Onun için yüzyıla yaklaşan yaşamının hep sağlık, mutluluk ve refah içinde geçtiğine inanırdı. İvo Andriç, Drina Köprüsü
Hayatta tecrübeli olan ve tarih bilen kişiler, bu kadına bu kadar adi ve dar bir çalışma alanı vermekle kaderin ona karşı insafsız davrandığını sık sık düşünür Eğer böyle bir yere düşmemiş ve böyle bir iş başında olmamış olsaydı, bir taşra otelini idare ederek zenginlerin, sefahat düşkünlerinin ceplerini o kadar kurnazlıkla boşaltan, haris olduğu kadar fedakar, güzel ve çekici olduğu kadar da namuslu ve soğuk olan bu kadın, neler yapmazdı! Kimbilir, belki de büyük ailelerin, sarayların, devletlerin kaderini idare eden ve her işi daima en iyiye doğru sürükleyen, tarihin o ünlü kadınlarından biri olurdu. İvo Andriç, Drina Köprüsü
Kadınlar konuşurken tırnaklarına bakıyorlarsa, düşündükleri gibi konuşmuyorlar demektir. Azem Şkreli, Havva’nın Gözleri
Kadın kötü düşünceler için erkekten çok daha ateşlidir. Az konuşmak kadının süsüdür. Demokritos
Yolda karşılaştığı insanlar onu saygıyla selamladıktan sonra, yüzüne şaşkın şaşkın bakıyor ve Salih Yaşar’ın kalbini bir keder kurcaladığını, bu anda acele acele evine gidiyorsa, dinlenmek için değil de, kendisiyle ve düşünceleriyle baş başa kalmak için istediğini zannediyorlardı. Yordan Yovkov, Tekerleklerin Şarkısı
Tule kendini beğenmişin biriydi. Erkeklere bıyık altından gülmeyi ve onların kendisine layık olmadıklarını düşünmeyi alışkanlık haline getirmişti. Bu düşünceden doğan gururun içinde yanan arzuyla mücadele ettiğinde, Tule daha bir güzel görünüyordu. Erkeklerin iltifatları karşısında yüzünün al al olması hoşuna gidiyordu. Onları yerlerde süründürür, birer solucan gibi görürdü- heyecandan titrerlerdi karşısında. Bütün bunlardan sonra, onlara, başka bir kızın gözüne girebilmelerini öğütlerdi. Ayrıca, hayranlık duydukları kadınların karşısında yerlere kadar eğilmemelerini, çünkü kadınların, aşktan bedbaht olanlara karşı acımasız olduklarını söylerdi. Azem Şkreli, Havva’nın Gözleri
Mutluluğun ardından neyin geldiğini keşfettiğinde artık mutluluğa özlem duymazsın. Yanlışlık yapanları bağışla, eğer bu yanlış kasıtlı değilse, eğer bu yanlış kasıtlı değilse, eğer bu yanlış onların suçu değilse, ama eğer kasıtlıysa, doğal değildir ve acımayı hak eder. Uzun uzun düşünerek bedenine ve zor fiziksel çabalarla zihnine işkence etme. Geçmişini küçümseme, hataların gerekliydiler. Miro Gavran, Clara
Yaptığını düşün. Çok dinle, yerinde konuş. Priene’li Bias
Konuşman gerektiğinde düşündüğün şeyi söylememek bir kölenin özelliğidir. Mousonios, (Anthologia Stobaiou)
Bazen korku veren şey de iyidir, yürekte gözcü olarak oturup beklemesi gerekir; yararlıdır zor durumda düşünceli olmak. Aiskhylos, Eumenides
Harman yerinden gelmiş çiftlik işçisi, koltuk altına kadar suyun içinde, oğlanın yanındaydı, dipteki taş yığınına karşın iki koluyla onu göğsünün altında tutuyordu. Hüzünlenmesin, korkusunu düşünmesin diye, adam konuşmak için elinden geleni yapıyordu. Ne söylediği önemli değildi, önemli olan konuşmak, aklına geleni söylemek, ne olursa olsun susmamaktı: Bir saniye bile, çünkü çocuk hemen ağlamaya başlayacaktı. Yordan Radiçkov, Sıcak Öğle
Her kim bir başkası için kötü bir şey düşünürse bu ona mutlaka geri döner. Pausanias, Periegesis tes Hellados,
Biz basit insanlarız bayım, bize yüksek tonla sesleniyorlar. Siz öyle düşünüyorsunuz, ama gerçekte öyle değil. Bizim köylüler cahillikten kurnazlık ediyorlar. Aslında cahillikten ve fakirlikten. Elin Pelin, Andreşko
İnsanın kendi hayatını daha kötü durumda olanlarınkiyle karşılaştırarak ruh ferahlığı duyması ve onların çektiklerine bakıp, onlardan daha iyi duruma ve işe sahip olduğunu düşünerek kendini mutlu sayması gerekir. Demokritos
Bazı insanlar… öğüt istenince, ne düşündüklerini söylemeyip, öğüdü isteyenin nasıl bir cevaptan hoşlandığını anlamaya çalışarak, duygularının tersini söylerler. Platon, Lakhes
Ölüm kimi kez yatağın yanında, kimi kez içinde bir yerlerde, bağrında, ciğerlerinde, alev alev yanan beyninde hazır duruyordu.
Ama orada, o sabah, neden ve nasıl olduğunu bilmediğimiz bir sakinlik çökmüştü üzerine. Kabul edilemez olanı kabullenmişti: Kendisi için her şeyin sona erdiğini artık günlerinin saatlerinin sayılı olduğunu. Yaşamının bilançosunu yapmaya, onu başkalarının gördüğü gibi görmeye çalışıyor ve için için gülümsüyordu. Yaşamını yalnızlık, fedakârlık ve çalışmayla doldurmuş, artık ölüyordu; İnsanların çabaları bize hep aynı şeyi, yani insanların eserlerinin anlamını oluşturan yasa, ölçü, düzen ve fedakarlığın, bu dünyada var olduğunu öğretmektedir. Güzel ve büyük ne yaratıldıysa kan ya da alın teri ve de sessizlik içinde yaratılmıştır. Bunu kim söylemişti? Bir yerde mi okumuş, yoksa daha eskilerde kendisi mi yazmıştı. Şimdi, ama ancak şimdi, bu düşünceyi avutucu bulmasa da en azından doğru buluyordu. Danilo Kiş, Ud ve Yara İzleri
Siz istediğinizi yapın, ben bunu seviyorum ve patikalar yapmaya devam edeceğim. Düşünsenize, ormanlara girdiğinizde her tarafı çalı dolu ve etrafınız kayalık, sonra emek verip burada bir yol yapıyorsunuz ve bu yoldan bir insan geçiyor! Canlılar geçiyor bir kişi, iki kişi…Bunu sadece kendim için yapıyorum para için değil!…Örneğin o gün bir delikanlı ile kız arkadaşı geçiyordu. Patikayı temizlediğimi görünce:- Temizleyin ama çok ileri gitmeyin sonra bazı yaşlılar bu güzel yolda durup bizi seyredebiliyorlar! Yani yaşlıların onları görmelerini istemiyorlar., hem demek istedikleri ben öyle her yeri temizlersem gençlerin saklanacağı yer kalmaz. Nikolay Haytov, Patikalar
Sonradan pişman olmaktansa, bir işi yapmadan önce düşünmek daha iyidir. Demokritos, Fragman
Düşünürken, geçmişi gelecek için örnek al. Isokrates, Pros Demonikon
Ne kendini düşünen, ne de başkalarına önem veren, çevresindeki bütün insanları ve ülkeleri yalnız kendi hesabına ve kendi adına dövüşen bir savaş konusu ya da, savaş vasıtası sayan, hayatı ve varlığı savaş olan bu ufak tefek ama öfkeli subayla aralarında geçenden başka her şey akıllarına gelmişti. İvo Andriç, Drina Köprüsü
Ben bu alın yazısını da, bütün ötekileri de tanrıların düşündüğünü söyleyeceğim insanlara. Bu düşüncem aklına uygun gelmeyen varsa o kendi inancına bağlansın, ben de buna. Sophokles, Aias,
Tarih bizi acımasız bir sınava tabi tutu ve biz bu imtihanı geçtik. Bizi yok etmeyi planladılar. Şimdi artık bun u düşün Aliya İzzetbegoviç
Unutmak her acıyı siler, arkada bırakırdı. Şarkı söylemek ise unutmak için en güzel çareydi. Çünkü insana şarkı söylerken daima sevdiği şeyleri düşünür. Ve böylece gökyüzüyle dağların arasında ırmağın üstünde uzanan Kapia’da, birbiri ardı sıra gelip geçen kualklar, Drina’nın uğultulu sularının götürdüğü şeylere fazla üzülmemeyi öğreniyorlardı.
Mantıklı düşünenlerin ümitleri gerçekleşebilir, aptallarınkiler ise imkânsızdır. Demokritos, [Anthologia Stobaiou)
Bulgaristan topraklarından ayrılalı yirmiiki yılı geçmiş bulunuyor. Bütün bu uzun yıllarda nerede olursam olayım ve ne yapmakta olursam olayım Bulgar halkını, onun geleceğini, mutluluğunu ve refahını düşünmeye ve bu uğurda çalışmaya bir an bile ara vermediğimi söylersem kuşku duymayacağınızı biliyorum. Dimitrov
Yazar yaşamı bir bütün olarak algılamalıdır, diye sözüne devam etti. Büyük izlek olarak ölümü duyurmalı –insanların gururlarını, bencilliklerini ve kötü niyetlerini biraz olsun azaltabilmek amacıyla- ama buna karşıt olarak, yaşama da bir anlam vermelidir. Snat, birbiriyle çelişkili olan bu iki düşüncenin dengelenmesidir. İnsanın görevi, özellikle de yazarın-yaşlılar gibi saçmaladığımı söyleyeceksiniz- bu dünyadan ayrılırken arkasında bir eser değil, çünkü her şey eserdir, biraz iyilik, biraz bilgi bırakmasıdır. Yazılan her sözcük yaratılış efsanesi gibidir. Danilo Kiş, Ud ve Yara İzleri
Şarkı çalıyor ve sanki bir insanın ne kadar zengin ve aynı zamanda ne kadar bedbaht olduğu hikayesini anlatıyordu. Salih Yaşar’a bu zenginlik neye lazımdı? Pek geç gelmişti. Şehirden dönerken, arabalardan çıkan ahenkli sesin yayıldığı anayolun sağ tarafındaki bayırın üzerinde bulunan mezarlıkta iki oğlu, iki şahin yatıyordu. Mezarları üzerinde, yüksek ve kaba saba yontulmuş taşlar dikiliydi. Oradaki toprak, sanki hiçbir zaman kazılmamış gibi ota bürünmüştü ve sanki bizzat Tanrı tarafından dikilen bir leylak her ilkbaharda çiçek açarak etrafa nefis koku saçıyordu. Salih Yaşar: “Altınlarımdan ne onlara bir şey götürebileceğim, ne de yanlarına gittiğim zaman yanıma bir şey alabileceğim” diye düşünüyordu. Karanlık, Salih Yaşar’ın gözlerini örtüyordu ve o anda bu gözlerde neler gizlendiğini görmek mümkün değildi. Ve yere bakarak kendi kendine, zengin olacağıma, mavi gözleriyle hala karşımda gülümseyen iki tosunum sağ olsaydı daha iyi olurdu, diyordu. Yordan Yovkov, Tekerleklerin Şarkısı