Bilge yazarlar

20/01/2024

141

Bilgelerimizin anıt eserlerinde, 1300 yıldan bu yana yazılan eserlerde ilk dikkati çeken tür zenginliğidir. Yazıt, sinoloji, felsefe, destan, hindoloji, sözlük, bilgelikler, tasavvuf, hatırat, coğrafya, seyahatname, siyasetname.

Yazarlarımızın sıfatları ise bir bilgeler geçidi misalidir: Bilge, Dede, Has Hacip, Kaşgarlı, Hacı, Katip, Evliya, Çelebi, Ata.

Bu sıfatlandırmalar halkın eser verenleri nasıl bağrına bastığının açık göstergeleridir.

Bilge yazarlar listesinde Başbakan da vardır, filozof da vardır, bilge, ata da vardır, seyyahlar da vardır. Sözlük yazarı tasavvuf ehli de vardır, Şah da vardır, başkomutan, devlet kurucusu da vardır. Kullanılan dil hep şiirseldir, ebediyeti esas alacak tarzda edebi bir dil kullanılmaktadır.

Türkler eski Yunan ve İngiliz Shakespeare geleneğinde olduğu gibi dünyayı bir tiyatro sahnesi, rollerin paylaştırıldığı ve oyunların oynandığı sahte bir dünya olarak algılamamışlardır. Onlar hayatın bozkır yaşantısındaki gerçeklikleri ile karşı karşıyadırlar. Hayat her gün çadırları gibi yeniden kurulmaktadır, tiyatro sahnesindeki suni hayatlar ile doğanın ortasındaki bozkırlardaki çamurlu sahalardaki, kıraç topraklardaki kıl çadırlardaki gerçek hayatlar hiç birbirine benzememektedir.

Rol yapılmamaktadır, hayat tüm gerçekliğiyle yaşanmaktadır, bu gerçeklik ilk olarak granit taşlara Göktürk harfleri ile kazınmış, edebi eserler ile ve özellikle sözlü kültür sayesinde kuşaktan kuşağa taşınmış, zaman ve imkan bulunduğunda da yazıya geçilerek anıt eserlere dönüştürülmüştür. Taş yazıtlar ile Bilge Tonyukuk ve Bilge Kağan tarafından yazıya dökülen gerçeklikler, 20.yüzyıl başlarında ise Bilge Atatürk tarafından, Türklerin başlangıçtaki devletlerinin en büyük gerçeği olan Meclis kürsüsünden sesli okunarak, hem yazılı hem sözlü tarzda hayata geçirilmiştir.

İlk yazarımız Bilge Tonyukuk’un taş yazıtı ile başlayan bilge yazarlarımızın anıt kitapları. Bilge Atalardan Bilge Atatürk’e kadar 1300 yıllık hazine eserler.